Warszawa lat siedemdziesiątych nie miała wielu dobrych restauracji. Ot było kilka orbisowskich dla zagranicznych gości. W pozostałych restauracjach królowała miernota jadłospisowa. Bigos był ubogi w mięso, kucharzom nie chciało się robić prawdziwych dobrych pierogów, czy też wspaniałych placków ziemniaczanych, które podawane ze śledziem, śmietaną a nawet z kawiorem mogły stanowić danie nie lada. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych królowały kurczaki, których smak przypominał dorsza.

Pamiętam doskonale lata siedemdziesiąte, gdyż, jako sekretarz generalny w sławnym ( z powodu doskonałych wyników sportowych, wielu medali zdobywanych na mistrzostwach świata i igrzyskach olimpijskich) w Polskim Związku Szermierczym miałam obowiązek organizacji wielkich zawodów „O Szablę Wołodyjowskiego”, po której na zakończenie trzeba było zorganizować bankiet. Jak jest dzisiaj nie będę opisywała, ponieważ wszechobecny Internet, Google i inne wyszukiwarki dokonują cudów, aby zadowolić najwybredniejszych klientów, wówczas trzeba było jechać tramwajem lub autobusem od knajpy do knajpy lub też drogą marketingu szeptanego słuchać podpowiedzi, gdzie można dobrze zjeść. W Warszawie były niezmiennie restauracje w Hotelu Europejskim, Bristolu, a także w Hotelu Grand. Jak widać dużego wyboru nie było. Na warszawskiej starówce królowała restauracja „Kamienne schodki”, w której serwowano znakomita kaczkę z jabłkami. Niestety wielkość restauracji stwarzała problem, gdy trzeba było serwować kolację dla ponad dwustu osób. Co roku musiałam rozwiązywać problem, gdzie zamówić nocleg, jedzenie i na zakończenie uroczystą kolację? Uczestników turnieju o „Szablę Wołodyjowskiego” było wielu i należało ich przyjąć zgodnie ze standardami światowymi!  Tylko świat w międzyczasie odjechał od nas, a my nawet z najlepszymi warszawskimi hotelami nie nadążaliśmy.

Zazwyczaj kończyło się na Hotelu Europejskim, który miał duże sale recepcyjne, a i kuchnia też była niezła.Pozostałe lokale reprezentowane pod szyldem WZG ( Warszawskie Zakłady Gastronomiczne, to była druga kategoria na mapie Warszawy. Trochę później pojawiły się restauracje Adria, Trojka w Pałacu Kultury i Nauki czy też Kamieniołomy w Hotelu Europejskim, a także restauracja Kameralna na ul. Foksal, Bazyliszek na Starym Mieście, i Kuźnia w Wilanowie. Jednak ich wielkość nie była dostosowana do ilości przyjeżdżających szermierzy szablistów na sławny turniej Wołodyjowskiego.

Mijały kolejne lata, na mapie Warszawy pojawiła się restauracja Pod skrzydłami, o której zaczęto mówić.  Mówiło się o Szefie o Panu Jachacym, który otrzymał ją w ajencję. Właśnie o Mieczysławie Jachacym będzie to opowieść, o jego pasji, o realizowaniu marzeń, o zmianach w warszawskich restauracjach, które dokonywały się dzięki jego pomysłom i ciężkiej pracy!

Młody niespełna trzydziestoletni kucharz z wykształcenia i umiłowania postanowił w roku 1970 wyjechać w świat, aby podszkolić swoje umiejętności w Paryżu i po roku wrócić do Warszawy, jako mistrz kucharski serwujący wszelkie nowinki światowe i oferujący to, co w polskiej kuchni jest najsmaczniejsze. W ten sposób, zresztą dzięki koledze ze szkoły gastronomicznej Zbigniewowi Galasowi otrzymał propozycję przejęcia w ajencję restauracji „Pod skrzydłami”. Nie trzeba było długo czekać. O skrzydłach zaczęło być głośno.  Tancerki w strojach topless tańczące pod świetlist kulą, wiatrak Mulin Rouge (tak, tak) a dla smakoszy prawdziwe specjały kuchni francuskiej. Restauracja serwowała dania świeże na najwyższym poziomie z najlepszych produktów.  Pamiętam moje pierwsze wyjście do tej restauracji. Zamówiłam płonący szaszłyk na drewniaku tak się to chyba nazywało. O rety takiego szaszłyka nie jadłam nigdy w moim trzydziestoletnim życiu! Rarytas.

Nie znałam Pana Jachacego, słyszałam tylko, że knajpa jest prowadzona rodzinnie przez niego i jego żonę Halinkę, bardzo piękną kobietę.

W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku sekretarze generalni polskich związków sportowych spotykali się systematycznie raz w miesiącu na naradach w Głównym Komitecie Kultury Fizycznej i Turystyki ( później przemianowanym na Główny Komitet Kultury Fizycznej i Sportu).Nie ukrywam, że narady były dla nas młodych sekretarzy platformą wymiany najnowszych informacji dotyczących hoteli, restauracji a także możliwości zorganizowania konferencji, przyjęć czy skorzystania z wynajmu autokarów lub transportu do przewożenia niezbędnego sprzętu sportowego. Była to swoista giełda informacji, wymiana doświadczeń i zdobywanie wiadomości i nowych kontaktów. W ten sposób dowiedziałam się, kto zacz jest „ten” Jachacy. No tak człowiek sportu, były kolarz, zakochany w kolarstwie, wspomagający najlepszych z najlepszych, fundujący nagrody na Wyścigu Pokoju, a później wspierający Tour de Pologne organizowany przez byłego wspaniałego kolarza Czesława Langa. Zresztą jak się okazało restauracja „Pod skrzydłami” stanowiła bazę dla najlepszych kolarzy ( Ryszarda Szurkowskiego, Stanisława Szozdy, Janusza Kierzkowskiego, którzy byli u Mietka Jachacego przyjmowani po królewsku. Szczęściarze!

W ten sposób dowiedziałam się o przejęciu przez Mietka Jachacego restauracji Honoratka a także i w końcu Bazyliszka, mojej ukochanej przez wiele lat restauracji, która otworzyła podwoje dla nowo powstałego Polskiego Związku Badmintona. Właśnie w Bazyliszku organizowaliśmy najpiękniejsze kolacje pożegnalne (bankiety! Wtedy nie można było używać tej nazwy a kolacja była skromnie nazywana pożegnalną! 

Nie ma w Warszawie drugiego tak pięknego miejsca jak Bazyliszek. Zróżnicowane pod względem wyglądu sale, pięknie ubrane kelnerki dopasowane stroje do wystroju sal, wspaniała kuchnia na najwyższym poziomie. O wszystko zadbał Mieczysław Jachacy człowiek, który jak sam o sobie mówi: „…urodził się w kuchni a wychował w knajpie”. Bazyliszka prowadzono rodzinnie, Mieczysław, Halinka i syn Tomasz.

Badminton miał wiele szczęścia, gdyż od pierwszego wejrzenia zakochałam się w tej właśnie restauracji. Za żadne skarby świata nie zamieniłabym jej na inną choćby i najnowocześniejszą. Ta miała jedyne miejsce w moim sercu. Czy wyobrażacie sobie listopad w Warszawie, gdy nasi goście dotarli do Bazyliszka na Rynek Starego Miasta w strugach deszczu, a opuszczali restaurację późno w nocy, gdy padał już śnieg!?  Doskonałe jedzenie, nastrój, atmosfera udzielały się nie tylko moim gościom z całego świata, wiedziałam, że Polski Związek Badmintona znowu dokonał niemożliwego a prezes Andrzej Szalewicz będzie na ustach wszystkich, jako niezrównany organizator a nawet czarodziej. Czy Mieczysław Jachacy o tym wiedział. Chyba tak, ponieważ przez wiele lat Bazyliszek była „naszą” restauracją, a w 2004 r kolejna konferencja prasowa odbyła się właśnie tam. Było to moje pożegnanie z Polskim Zwiazkiem Badmintona, gdyż w styczniu 2005 r nie startowałam w wyborach prezesa na następną kadencję. Pamiętam wszystkich dziennikarzy, którzy przyjęli moje zaproszenie. Wtedy od czternastu lat byłam prezesem Polskiego Związku Badmintona, a w tej konferencji wzięło udział 47 dziennikarzy.  I nie była to konferencja w Barku na parterze, tylko w sali recepcyjnej na pierwszym piętrze. Tak jak wymarzyłam. Pożegnanie z łezką w oku.

Czule wspominam Café-barek na parterze, do którego w stanie wojennym zapraszaliśmy dziennikarzy na konferencje prasowe przed ważnymi zawodami, oferując im herbatę z wkładką. Nawet nie pamiętacie, wtedy alkohol można było dostać od godziny 13.00. Dlatego zaproszenia były wysyłane na konferencję prasową, podczas której serwowano ciasta, lody i herbatę z wkładką.

Bazyliszek miał wspaniałą reputację, w sezonie zatrudniali ponad 200 osób. Mały kombinat. Mieczysław Jachacy był w swoim żywiole, a my byliśmy dumni z naszego patrona. Któż nie był gościem tej wspaniałej restauracji? Artur Rubinstein, Omar Shariff, Michael Douglas, Helena Vondrackova, Irena Santor, Daniel Olbrychski, Demis Roussos, Helmut Kohl, Francois Mitterand, Aleksander Kwaśniewski z Żoną Jolantą, Irena Szewińska , Andrzej Szalewicz z żoną Jadwigą, Mieczysław Nowicki, Wielcy i sławni.

W ten sposób restauracje w stolicy zmieniały się pod wpływem wspaniałego, szalonego człowieka, który był mistrzem kucharskim, kochał sport i ludzi a jego pasją było gotowanie. Cała rodzina Jachacych  jest związana z gastronomią z najwyższej półki.

Polecam wszystkim, którzy chcieliby przypomnieć sobie jak to było w Warszawie kilkadziesiąt lat temu, w jaki sposób i dlaczego rozwinęła się warszawska gastronomia, kto miał na nią największy wpływ. Ja odpowiem jednym słowem. Mistrz Jachacy. Po Bazyliszku przyszła kolej na Honoratkę (od 1997) przy ul. Miodowej, która prowadziła córka Anetka, później na restaurację Varsowia ( prowadziła żona Helena) w Hotelu Warszawa przy pl. Powstańców Warszawy, zaś w 1998 r syn Tomasz objął kierownictwo restauracji Fisherman. 

Częstym gościem u Jachacych był Zygmunt Broniarek, który swój Jubileusz 50 lecia pracy dziennikarskiej obchodził w 1994 r. w restauracji Bazyliszek.

Mogłabym jeszcze więcej napisać o Mieczysławie Jachacym o Jego wspaniałej żonie Helenie o córce Anecie i Synu Tomaszu. Zamiast tego polecę Państwu książkę Mieczysława Jachacego „Pół wieku w knajpie z toastem na trzy”, którą otrzymał Andrzej Szalewicz wraz z piękną dedykacją. Oczywiście poznaliśmy Mistrza osobiście w latach dziewięćdziesiątych. Miło wspominamy nasze spotkania. Jesteśmy dumni, że mogliśmy poznać człowieka, który zmienił oblicze gastronomiczne nie tylko Warszawy, ale całej Polski!  Dzisiaj Jachacy to marka, z najwyższej półki! Rodzina kontynuuje tradycję, córka Aneta Jachacy otworzyła „Exclusive Restaurant Pod Gigantami” w Warszawie przy al. Ujazdowskich 24. Jedno z najbardziej wyjątkowych i magicznych miejsc w sercu Warszawy, o niezwykłej atmosferze, eleganckim wystroju, rewelacyjnej kuchni, uznane za niezwykłe miejsce na mapie warszawskiej gastronomii.

A ja jestem szczególnie wdzięczna Mieczysławowi, gdyż szereg moich dań jest sporządzanych na podstawie przepisów kulinarnych Mistrza. Za wszystko, za lata znajomości, za otoczenie nas serdeczna opieką w czasach słusznie minionych, za przytulenie badmintona do serca- serdecznie dziękujemy!

Książkę wydała Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „ADAM” Warszawa 2019.

Był rok 1982, gdy po raz pierwszy na zebraniu Zarządu Polskiego Związku Badmintona w Warszawie ówczesny dyrektor Wydziału KF Urzędu Wojewódzkiego w Opolu Zbigniew Przybylski nieśmiało postawił wniosek: Głubczyce muszą mieć nowa halę dla potrzeb badmintona. Na Sali zapanowała cisza. Hala w Głubczycach? Musiało jeszcze minąć kilka lat, aby projekt budowy nabrał tempa. W 1986 czy 87 r delegacja z Głubczyc stawiła się w związku z rysunkami i planami Warszawie. Marian Masiuk dyr. OSiR, Edward Kurek, Bohdan Chomętowski- prezes OZBad w Głubczycach, Jerzy Kozłowski prezes LKS Technik Głubczyce i  Ryszard Borek, a także przedstawiciel Urzędu miasta Głubczyce oraz przewodniczący Rady Miejskiej. Taki był chyba skład owej delegacji, o ile mnie pamięć nie myli.

Moi Koledzy byli znakomicie przygotowani do obrony swoich wizji-, jaka powinna być hala badmintonowa w Głubczycach. Powinna być wysoka i pełnowymiarowa. Dlaczego taka wysoka zapytacie? Tego wymaga regulamin sportowy, hala do badmintona powinna mieć wysokość minimum 11 metrów, powinna być też na tyle duża, aby rozłożyć na niej minimum 6 kortów do gry w badmintona, a do tego rozkładane trybuny dla widowni. Bez trybun powinno się zmieścić kilka kortów więcej. Plan hali 34 x 50 m był przemyślany, szatnie dla zawodników, pokój dla trenerów, pokój kierownictwa zawodów, zadbano także o speakerów. Co jeszcze mogę dodać, chyba tylko to, że front od ul. Sportowej to projekt hotelu z 56 łóżkami, hotel niezbędny w organizacji nie tylko zawodów, ale różnych imprez okolicznościowych. Z takim planem uzgodnionym z władzami głubczyckimi pomaszerowaliśmy do Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki z nadzieją, ze wesprą nasze starania. Chyba byliśmy nieźle przygotowani, gdyż władze GKKFiTu zaakceptowały program oraz założenia budowlano- organizacyjno- finansowe. W sumie pełni zapału i nadziei powróciliśmy do pracy w związku, a w Głubczycach w roku 1988 ruszyły prace budowlane.

W roku 1984 Głównym Komitetem Kultury Fizycznej i Turystyki dowodził jeszcze przewodniczący Marian Renke, który wraz z dyrektorem Departamentu Inwestycji zaakceptowali nasze starania i wstawili budowę hali w Głubczycach do planu centralnego, co gwarantowało wsparcie finansowe budowy. Oczywiście działacze głubczyccy ściśle współpracując z władzami samorządowymi gminy również toczyli walkę o pieniądze na potrzeby budowy hali. Wszystko układało się po naszej myśli, ale nie do końca. Pod koniec 1985 r. na stanowisko ministra sportu nieoczekiwanie powrócił Bolesław Kapitan. Bolesław Kapitan kierował sportem i ruchem olimpijskim w PRL przez kolejne dwa lata. Znowu zaczęły się wędrówki do GKKFiT aby hala nie wypadła z planu centralnego.  Na przełomie lat 1987-1988  Bolesław Kapitan został zastąpiony przez Aleksandra Kwaśniewskiego, od dwóch lat pełniącego funkcję ministra ds. młodzieży. I znów trwały wizyty u poszczególnych osób GKKFiT, znów trwały rozmowy, przekonywanie władz, że hala w Głubczycach jest niezbędna, że trwa budowa i środki finansowe są konieczne. Ile tych wizyt odbył prezes Polskiego Związku Badmintona Andrzej Szalewicz i ja już nie pamiętam, dużo. Wiem, że co dwa trzy miesiące Marian Masiuk, szef budowy pisał do urzędu stosowne pismo, my pisaliśmy pismo i prezes zanosił tę korespondencję do Departamentu Inwestycyjnego GKKFiT. W ten sposób dotrwaliśmy do roku 1989, do zmian systemu ekonomiczno- politycznego oraz do istotnych zmian władz na szczeblu centralnym.

Ponieważ po zmianie ustroju Aleksander Kwaśniewski poświęcił się kierowaniu SdRP, w 1991 r. wybrano nowego prezesa PKOl. Został nim Andrzej Szalewicz, pierwszy od niemal 40 lat szef tej instytucji, który nie był z zawodu funkcjonariuszem politycznym. Inżynier i gorący propagator badmintona. Usunięty ze stanowiska dyrektora ZAE „POLON” za obronę działaczy Solidarności, pracował w latach osiemdziesiątych na stanowiskach dyrektorów w różnych przedsiębiorstwach polonijno-zagranicznych, będąc jednocześnie prezesem Polskiego Związku Badmintona i Unii Polskich Związków Sportowych.

W tym czasie właśnie nastąpiła zapaść na budowie hali sportowej w Głubczycach. Zmiana systemu ekonomiczno-politycznego w Polsce spowodowała chaos na różnych szczeblach administracji oraz wstrzymanie finansowania poprzez urzędy centralne, ale też i gminy. Nadeszły trudne czasy, dotychczas budowa szła, powolutku, bo finanse spływały cienkim strumykiem, ale szła. Teraz zapowiadał się trudny czas. Dobrze, że Marian dysponował ekipami budowlanymi, które wykonywały prace budowlane a priori. Bez pieniędzy jedynie z nadzieją, że te w końcu dotrą i rachunki zostaną zapłacone. W ten sposób wybudowano mury, i czekało nas zadaszenie hali. Ale… nie było na to ani złotówki. W takim momencie w roku 1991 Andrzej Szalewicz został wybrany na prezesa Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Dla nas jego wybór stal się promykiem nadziei.

Wierzyliśmy, że znając sytuację na budowie w Głubczycach wcześniej czy później sprawa będzie kontynuowana. A sytuacja była trudna, gdyż w tym czasie następowały częste zmiany organizacyjne na szczeblu centralnych władz. W latach 1987 – 1990 istniał Komitet ds. Młodzieży i Kultury Fizycznej, którego przewodniczącym był Aleksander Kwaśniewski, od 1991- 2000 zmieniono go w Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki, zmieniali się jego prezesi – było ich w tym czasie aż sześciu(Zygmunt Lenkiewicz, Michał Bidas, Zygmunt Zalewski, Marek Paszucha, Stefan Paszczyk, Jacek Dębski). Wszystkie te reorganizacje nie wpływały pozytywnie na kolejne decyzje o utrzymaniu w planie budowy hali w Głubczycach. Jednak pomimo tego pozyskiwaliśmy środki finansowe, tak by budowa nie została wygaszona. Pomimo starań w pewnym momencie z powodu braku środku na dalszą budowę nastąpiło jej wstrzymanie. Trudno sobie wyobrazić, stojące mury, widok nieba zamiast dachu, i podciągnięty pod dach hotel. Ten widok przerażał. Smutne… Taki nakład pracy tyle pieniędzy miałoby być zmarnowanych? To niemożliwe, musimy znaleźć jakieś wyjście z tej patowej sytuacji. Do tej pory rozum nam pomagał, najtrudniejsze kwestie rozwiązywaliśmy. Jak teraz poradzić sobie z takim kolosem, z halą, brakiem dachu, brakiem pieniędzy na krokwie, na zakup materiałów, na wszystkie niezbędne elementy tej układanki, przecież bark dachu może spowodować zniszczenie murów, a do tego nie można było dopuścić. Ciągle powtarzam, w życiu wszystko dzieje się po coś. Tym razem też tak było.

Wizyta Andrzeja Szalewicz prezesa PKOL oraz Eugeniusza Pietrasika ( zastępcy przewodniczącego UKFiT i wiceprezesa PKOL) w Raciborzu dały szanse namówienia mojego szefa Eugeniusza Pietrasika na przyjazd do Głubczyc, gdzie czekali wszyscy działacze badmintonowi, przedstawiciele firm wykonawczych władze Miasta i Gminy. Z nadzieja czekaliśmy na tę wizytę. W tym miejscu muszę się przyznać, ze Eugeniusz Pietrasik był moim szefem- prezesem Polskiej Fundacji Olimpijskiej, w której pracowałam, jako wice prezes do spraw marketingu. Namówiony przeze mnie i Andrzeja Eugeniusz przyjechał tylko na dwie godziny na spotkanie. Wizyta była dobrze przygotowana. Najpierw obejrzeliśmy stan prac wykonanych na budowie, następnie krótkie robocze spotkanie. Rozgorzała dyskusja, wypowiadali się wszyscy, od których zależała dalsza budowa. Mówili o kosztach o tym, co trzeba zrobić natychmiast a co w drugiej kolejności, aby dotychczasowe nakłady nie zostały zmarnowane i hala mogła być dokończona. Dwugodzinny pobyt przeciągnął się do kilku godzin. Moi koledzy i „nasi budowlańcy” byli znakomicie przygotowani do rozmów. Posiadali wiele argumentów na tak. Po kilkunastu dniach od spotkania otrzymaliśmy decyzję. Finansowanie budowy będzie kontynuowane! Dla nas było jasne, że hala w tym stanie nie może pozostać, bo ulegnie całkowitej dewastacji. Zrobiono już dużo, a do wykończenia nie są potrzebne wielkie niemożliwe nakłady. To był strategiczny moment i przełom w sprawie. W ciągu następnych trzech lat budowa została ukończona. Jeszcze przed jej ukończeniem dotarła do nas zupełnie niezrozumiała informacja, że zgodnie z przepisami decyzją burmistrza Głubczyc został sprzedany hotel. Integralna część hali, budowana razem z nią, ze środków miasta gminy oraz funduszy centralnych. Wszystko zgodnie z przepisami!

Pomimo takich nieprzyjemnych spraw hala w Głubczycach została zbudowana. Całkowity koszt budowy wynosił 25 miliardów starych złotych. W dniu 5 lipca 1996 r została oficjalnie przekazana do użytku miasta Głubczyce. W tym dniu właśnie odbyło się uroczyste otwarcie i jednocześnie otwarcie Ośrodka Przygotowań Olimpijskich w badmintonie, co było sprawą bez precedensu w dotychczasowej działalności zarówno Polskiego Związku Badmintona jak i Klubu LKS Technik Głubczyce. W czasie uroczystości pożegnano olimpijczyków LKS Technika Głubczyce: Katarzynę Krasowską i trenera Ryszarda Borka, którzy za kilka dni odlatywali na IO Atlanta 1996. Podczas uroczystego otwarcia hali prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego Andrzej Szalewicz otrzymał od włodarzy miasta Głubczyc Jana Waca i Józefa Florka tytuł „Honorowego Obywatela Miasta Głubczyc”, za dotychczasowe zasługi, za opiekę nad rozwojem sportu w stolicy polskiego badmintona. Andrzej Szalewicz odebrał z ich rąk symboliczny klucz do grodu Głubczyce.  

Marian Masiuk główny budowniczy głubczyckiej hali, dyrektor OSiR, otrzymał z rąk wojewody Ryszarda Rembaczyńskiego złotą odznakę Zasłużonego Działacza Kultury Fizycznej.

Przewodniczący Rady Wojewódzkiej LZS Władysław Czaczka wręczył złotą odznakę Zasłużonego dla LZS prezesowi Kombinatu Rolnego SA Zbigniewowi Michałkowi, zaś prezes Polskiego Związku Badmintona Jadwiga Ślawska Szalewicz wręczyła odznaczenia przyznane przez Zarząd Związku.

Na zakończenie mojego szczególnego wspomnienia dotyczącego pamiętnego wydarzenia związanego z czterdziestoleciem LKS Technik Głubczyce chciałabym również podkreślić, że hala w Głubczycach, pierwsza specjalistyczna hala badmintonowa, powstała przy udziale następujących osób i firm:

Generalnego Wykonawcy Spółdzielnia Rzemieślnicza „Budomex”, Zofii Jarugowej, Bronisława Chmielewskiego, Eugeniusza Bugnara, Adama Wołoszyna, Romana Świderskiego, Dariusza Kozłowskiego, oraz branżowych przedstawicieli: Apoloniusza Iwanów, Krzysztofa Kunickiego, Jerzego Liberadzkiego, Krystyny Bartnik ( Urząd Wojewódzki Wydział Kultury Fizycznej), Bożeny Hasij Domagała, Władysława Czaczki,  Andrzeja Walczaka, Kazimierza Bernackiego, Urzędu Miasta i Gminy Głubczyce, Rady Gminy z jej przewodniczącym Janem Wac  i wielu, wielu innych, których nazwisk nie udało mi się przypomnieć.

Dla mnie i dla Andrzeja Szalewicza było to niezapomniane wydarzenie

Międzynarodowe Mistrzostwa Polski zbliżały się w zastraszającym tempie. Mieliśmy już kilka spraw załatwionych, ale kilkanaście było jeszcze do załatwienia. Cały czas trwały konsultacje z Departamentem Zagranicznym w Głównym Komitecie Kultury Fizycznej i Sportu, z Wydziałem Paszportowym MSW, Urzędem Miasta Stołecznego Warszawy, Komendą Dzielnicową  Milicji Obywatelskiej  Warszawa Ochota, Ministerstwem Finansów, w ramach którego działały Służby Celne.

Ale zanim przejdę do końcowej fazy organizacji mistrzostw międzynarodowych chciałabym przedstawić czytelnikom zmiany jakim podlegał sport, kultura fizyczna i turystyka na przestrzeni lat w jakich przyszło nam żyć. Zmiany te były bardzo często,  i znacząco oddziaływały na polskie związki sportowe, wojewódzkie i okręgowe związki sportowe, kluby sportowe i różne inne organizacje działające w ramach kultury fizycznej.

W latach 1948 – 1950 instytucja zajmująca się sportem oraz turystyką nosiła nazwę Główny Urząd Kultury Fizycznej, od 1950 do 1960 była organem centralnym administracji państwowej w zakresie kultury fizycznej sportu i turystyki, w 1960 roku przekształcono ją w Główny Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki. Pod rosnącą presją wpływowego gremium rzeczników sportu, w 1973 r. na podstawie prawa o stowarzyszeniach została utworzona organizacja – Polska Federacja Sportu (PFS). Posiadała ona osobowość prawną zaś jej cel działania określono w statucie jako rozwój sportu kwalifikowanego (paragraf 8 statutu z 1973r.).

Federacja podlegała nadzorowi Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki, posiadała jednak zawarte w statucie rozległe kompetencje z których w szerokim zakresie korzystała. Z czasem zaczęło to kolidować z różnymi grupami interesów w obszarze sportu kwalifikowanego, co doprowadziło w 1978 r. do rozwiązania PFS.  Po rozwiązaniu Polskiej Federacji Sportu, główne decyzje w sprawach sportu wyczynowego były podejmowane tylko przez dwa ośrodki: organ administracji rządowej zajmujący się tymi sprawami  i  Polski Komitet Olimpijski. W roku 1978 GKKFiT rozdzielono na dwie samodzielne instytucje na Główny Komitet Kultury Fizycznej i Sportu oraz na Główny Komitet Turystyki aby w 1985 roku ponownie połączyć te dwa urzędy i powołać Główny Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki, w 1987 r urząd został zreorganizowany na Komitet ds. Młodzieży i Kultury Fizycznej, od 1991 funkcjonował jako Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki, w 2000 roku przekształcony został w Urząd Kultury Fizycznej i Sportu  a w dniu 7.06.2002 Ustawą Sejmu RP powołano Polską Konfederację Sportu zajmująca się sportem wyczynowym która podlegała Ministrowi właściwemu ds. Kultury Fizycznej i Sportu. W dniu 1.09.2005 powstało Ministerstwo Sportu i Turystyki w miejsce zlikwidowanej  Polskiej Konfederacji Sportu oraz turystyki, która w tamtych latach organizacyjnie podlegała Ministerstwu Gospodarki. Obok tych instytucji funkcjonował Polski Komitet Olimpijski. Współpraca między nimi przez kilkanaście lat (1978-1990) była stosunkowo dobra, m. in. dzięki funkcjonującej już od wielu lat unii personalnej: kierownik organu administracji rządowej był zarazem przewodniczącym Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Ponadto niektóre osoby pełniące funkcje kierownicze w organie administracji rządowej miały również mandat członka zarządu PKOl-u, a nawet członka jego prezydium. Tego rodzaju konwencja była stosowana od 1953 r. (pełnienie podwójnej funkcji zapoczątkował Włodzimierz Reczek), zaś przestała ona funkcjonować w 1991 r. (ostatnim szefem urzędu administracji rządowej i przewodniczącym PKOl był Aleksander Kwaśniewski). W roku 1991 Polski Komitet Olimpijski stał się samodzielnym stowarzyszeniem, którego władze nie były w żadnych uniach personalnych z aktualnymi urzędami centralnymi. Nowo wybranym prezesem
Polskiego Komitetu Olimpijskiego był Andrzej Szalewicz( 1991 – 1997).

W pracy prof. Zygmunta Jaworskiego  czytamy „…Sytuacja zaczęła się komplikować w kolejnych latach, co szczególnie wyraźnie ujawniło się po Igrzyskach Olimpijskich w Atenach w 2004 r. Sportowcy polscy uzyskali tam wyniki najsłabsze od 1956 r. (tylko 9 medali). Trudno było ustalić kto za co i w jakim stopniu jest odpowiedzialny spośród działających wówczas trzech ośrodków decyzyjnych w sprawach sporu wyczynowego. Były to: Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, Polska Konfederacja Sportu oraz Polski Komitet Olimpijski. I jak to bywa, z ludowymi przysłowiami „gdzie kucharek sześć… „ znalazło w tym przypadku pełne potwierdzenie swej mądrości. Była to sytuacja nieco dziwna gdyż  wymienionymi ośrodkami decyzyjnymi w 2004 r. kierowały te same osoby, przy wydatnym udziale których kilka lat wcześniej taka konstelacja zarządzania sportem została stworzona. Oto fakty obrazujące sytuację. W październiku 2001 r. sprawy sportu zostały połączone z edukacją – powstało Ministerstwo Edukacji i Sportu (MENiS), pod kierownictwem zwolenniczki tego mariażu Krystyny Łybackiej (10.2001-05.2004). Podsekretarzem stanu do spraw sportu w tym Ministerstwie został Adam Giersz (11.2001-12.2004), który równocześnie kierował Urzędem Kultury Fizycznej i Sportu (11.2001-06.2002), a następnie był pierwszym prezesem Polskiej Konfederacji Sportu (07-12.2002),której był jednym z głównych kreatorów. Przewodniczącym Polskiego Komitetu Olimpijskiego był Stefan Paszczyk (1997-2005) – uważany za głównego architekta wspomnianej konstelacji podmiotów zarządzających sportem. W następstwie kolejnej terapii zarządzania sportem w Polsce, rozwiązano Polską Konfederację Sportu – tak niedawno bardzo zachwalaną (ustawa z dnia 29.07.2005), uwolniono resort edukacji od odpowiedzialności za sprawy sportu (powrót do nazwy: Ministerstwo Edukacji Narodowej), zaś rzecznikom sportu kwalifikowanego premier Marek Belka zafundował wymarzone przez nich Ministerstwo Sportu (od 01.09.2005). Dla złagodzenia krytyki utworzenia takiego kadłubowego i kosztownego organu administracji rządowej tylko dla spraw sportu, kolejny premier Jarosław Kaczyński włączył do niego turystykę i od 23 lipca 2007 r. funkcjonuje Ministerstwo Sportu i Turystyki (MSiT).  Od czasu stworzenia Ministerstwa Sportu 2005r. istnieją dwa ważne podmioty – niezależne od siebie i bez unii personalnej – odpowiedzialne za sport wyczynowy w Polsce: Ministerstwo Sportu i Turystyki oraz Polski Komitet Olimpijski. Nie ma więc nadal postulowanego od wielu lat jednego ośrodka decyzyjnego w sprawach sportu wyczynowego. Natomiast wyniki sportowe polskiej reprezentacji w czasie ostatnich letnich igrzysk olimpijskich w Pekinie w 2008 r. (10 medali) nie okazały się znacząco lepsze od osiągniętych w Atenach, mimo istnienia Ministerstwa Sportu i Turystyki…” Wśród specjalistów sportu wyczynowego, zwłaszcza trenerów, wyrażany jest pogląd, że na przygotowanie reprezentacji do startu w igrzyskach olimpijskich potrzeba co najmniej 6-8 lat przy założeniu, że nie będzie zakłóceń w ich realizacji i będą one prowadzone pod jednolitym kierownictwem. Taki okres ciągłości władzy w sprawach sportu pod tym samym kierownictwem, zdarzył się tylko raz w powojennej historii – to wspomniany wcześniej GKKFiT kierowany przez Włodzimierza Reczka. Wprawdzie przez 9 lat funkcjonował Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki (01-1991-12.1999), lecz zmieniali się jego prezesi – było ich aż sześciu w tym czasie (Zygmunt Lenkiewicz, Michał Bidas, Zbigniew Zalewski, Marek Paszucha, Stefan Paszczyk, Jacek Dębski).

Natomiast w latach 1985-1990 oraz 2000-2009, żywotność organu rządowego zajmującego się sprawami sportu wyczynowego w większości przypadków trwała 2-3 lata. Zdarzało się przy tym nadal, że w czasie działalności określonej instytucji zmieniali się jej szefowie.

Dlaczego o tym piszę? Zgodnie z teorią sportu wiemy, że osiągniecie w sporcie wyników na światowym poziomie, wymaga wieloletniej, ciężkiej „kartorżniczej” wręcz pracy zawodników, a także pracy ekip specjalistów wspomagających swą wiedzą wysiłki sportowców. Wszelkie zakłócenia złożonych wielorakich procesów sukcesywnego dochodzenia do coraz lepszych wyników sportowych, hamują postęp w działaniach zmierzających do osiągnięcia finalnego celu, a niekiedy wręcz zaprzepaszczają możliwość jego osiągnięcia. Szkoda, że ta prawda ma tak trudny
dostęp do świadomości decydentów pochopnych zmian w zarządzaniu sportem…” ( z opracowania prof. Zygmunta Jaworskiego byłego prodziekana w latach 1977 -1980 Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie, obecnie prof. dr hab. ALMAMER Wyższej Szkoły
Ekonomicznej w Warszawie). Zgadzam się z panem profesorem, i nie tylko dlatego, że w sposób naukowy przedstawia swoje rozważania na temat organizacji kultury fizycznej i sportu. Zgadzam się z Jego podejściem do tematu jako praktyk, który czterdzieści trzy lata pracował w sporcie wysokokwalifikowanym i zachodzące zmiany odczuwał w pracy związku sportowego.

W wielkim skrócie starałam się pokazać państwu jakie instytucje w poszczególnych latach nadzorowały sport. Nie wyciągam żadnych wniosków czy to dobrze, czy to źle. Starałam się tylko pokazać, że zmieniająca się rzeczywistość na szczeblu decyzyjnym wpływała zawsze  na polskie związku sportowe, które realizowały to do czego zostały powołane czyli szkolenie i doszkalanie kadr trenerskich, sędziowskich, szkolenie zawodników poprzez organizowanie zgrupowań, udział w zawodach krajowych i zagranicznych a także w tych najważniejszych mistrzostwach Europy, świata czy Igrzyskach Olimpijskich.  Warto spojrzeć na sport nie tylko poprzez osiągane przez zawodników wyniki na zawodach ale też na zmieniające się instytucje i reorganizacje jakie w tych kilkudziesięciu latach miały miejsce wpływając na naszą pracę na rzecz sportu polskiego.